روش های آجر چینی

روش های آجر چینی

چیدن آجر هنری است که برای نمایش هنرمندانه ی آجر در بناها به منظور نمایش نماهای تزئینی متناسب با شکل و فرم کلی بنا انجام می شود و آن را آجر کاری می‌نامند . معماران ایرانی کوشیده‌اند تا با انواع آجر و کاربرد آن ، کاربرد گسترده آجر در گونه‌های مختلف تزئینی حالت طبیعی این ماده را ( آجر ) مرتبط با شکل ساختمان حفظ کنند. معماران ایرانی (با توجه به آثار به جای مانده) از سدهٔ چهارم هجری به بعد در زمینهٔ آجر کاری ، شیوه‌های گوناگونی از روش های آجر چینی را آزموده‌اند.
زنجاب کردن : زمانی که آجر را از کوره در می آوریم بسیار خشک است و زمانی که مجاورت ملات قرار می گیرد ملات را مانند اسفنج جذب می کند، به همین خاطر آجر ها به زمان نیم ساعت داخل بشکه های آب می ریزند تا سیراب شود و ملات را دچار آسیب نکند، که به این عمل زنجاب کردن ، می‌گویند.

روش گره چینی آجر

هنر گره چینی تنها در معماری آجر رواج ندارد و یکی از زیر شاخه‌های صنایع چوب نیز می‌باشد. هنر گره چینی هنری زیبا و اصیل است که به دلیل زحمت و دقت زیاد هزینه زیادی هم دربردارد و گره چینی به هنری ایجاد شده با قطعات برش خورده آجر و شیشه‌های رنگی در اشکال مختلف و متعدد و با شکل های یکپارچه ی هندسی که به ‌طور هماهنگ در یک کادر مشخص و تکرار شونده در کنار هم قرار گرفته باشند گفته می‌شود. در واقع هندسه نقوش و گره کشی جزء جدا نشدنی گره زنی به حساب می‌آید.

گره چینی

در اصطلاح هنری گره چینی عبارت است از مجموعه‌ای از اشکال هندسی که با نظم و ترتیب و پیچ و شکل‌های هماهنگ و قرینه در کنار هم چیده شده‌اند. در تعریف دیگر، گره چینی آجر عبارت است از یک ترکیب هماهنگ از شکل های هندسی به هم پیچیده، موزون و جذاب که با استفاده از خط‌های راست شکل گرفته‌است. از بهترین نمونه‌های گره چینی آجر در ایران می‌توان عمارت چهل ستون، هشت بهشت و خانه‌های تاریخی خانه اعلم، شیخ الاسلام، سوکیاس در اصفهان و تعدادی از خانه‌های تاریخی کاشان همچون خانه طباطبائی‌ها، خانه عباسیان، خانه بروجردی‌ها و تعدادی دیگر از این انواع خانه‌ها در یزد و شهرهای قدیمی را نام برد.

مقرنس در آجر چینی

یکی از عنصرهای تزیینی در معماری است. مقرنس های موجود در ایران در سه گروه قرار می‌گیرند:

• مقرنس های جلو آمده که مواد آن غالباً از مصالح اصلی بنا (آجر) بوده و استحکام آن‌ها زیاد است.
• مقرنس های روی هم قرار گرفته که از مصالح اصلی بنا همراه با ترکیبات دیگر از قبیل سنگ و گچ ساخته می‌شوند.
• مقرنس های معلق که از چسباندن مواد و مصالح مختلف چون گچ، سفال و کاشی شکل می‌گیرند.

به آجر کاری با ترکیب آجر های یک رنگ و ایجاد طرح و نقش‌های مختلف در سطحی صاف، رگ چینی می‌گویند. طرح‌های متنوع، به چگونگی قرار گرفتن آجر نما بستگی دارند.

مقرنس در آجر چینی

راسته : آجری که از پهلو و درازا در نما کار شده است.

کَله : آجری که سر یا عرض آن به صورت افقی یا عمودی در نما کار شده است.

قد نما : آجری که از پهلو و درازا به طور عمودی در نما کار شده است.

خواب نما : به صورت افقی در کف کار شود و تمامی سطح آن دیده شود.

لاریز : آجری که رج آجرها حالت پله‌ای را نشان دهد.

لابند مرتب : آجری که یک در میان، کله و راسته کار شود.

نیما نیم : معمولی‌ترین شیوه آجر کاری است. تمامی ردیف آجر راسته به کار می‌رود؛ به گونه‌ای که بند کشی‌های رگ عمودی بالا درست در وسط آجر های رگ پایین قرار می‌گیرند. طرح‌های متنوع و مشهور دیگر: کله راسته –خفته راسته- بافت حصیری- جناغی- شطرنجی .

آجر چینی گل اندازی

در موقع رگ چین کردن؛ آجر را چنان می‌چینند که از ترکیب آن‌ها گلهای مختلف هفت رگی و پنج رگی و… بدست آید. نمونه‌های خوب این شیوه را در اِزاره‌های خانه‌های یزد شاهد هستیم. مشهورترین گل اندازی به نام «شش بند شیرازی» معروف است که با چیدن پنج رگ آجر «که شش بند دارد» نقشی زیبا در مایه‌های هندسی به وجود می‌آورند. این گونه طرح‌ها گاه «هم رو» یا صاف چیده می‌شوند یا «هشت و گیر» یا برجسته و فرورفته هستند. نمونه‌های خوب آن را در مسجد جامع یزد شاهد هستیم. گاهی آجر و کاشی پیش بر با هم مخلوط می‌شدند و گل انداز کاشی در متن نما آجری چون نگین می‌درخشید. بهترین نمونهٔ گل انداز در برج اخنجان خراسان و برج رادکان خراسان می‌بینیم.

آجرکاری با آجرهای تزئینی (مهری)

کار تزیین نمای بنا با آجر نقش دار برجسته مهری ، از دوران ایلخانی سابقه دارد. در این شیوه آجرهای مربع و مستطیل لوزی چلیپا و دیگر گونه‌ها با نقش‌های مختلف برجسته، همراه با قطعه‌هایی چون لچکی، قوسها، حاشیه‌ها، رخ بامها و زیر خورشیدی‌ها روی جرزها میان دو طبقهٔ بنا که دارای آجرهای مهری هستند؛ جلوه‌ای دلپسند را ایجاد می‌کنند. این شیوه در دوران قاجار در برخی شهرها چون یزد، کاشان، شیراز و تهران رواج فراوان یافت.

در آثار یزد، این آجرها در چهار گروه قرار می‌گیرند:

کاربرد تک آجر با نقش کامل در وسط آجدارهای ساده.
مجموعهٔ چهار آجر در کنار هم که یک نقش کامل را بوجود می‌آورند.
حاشیه‌ای از آجرهای پی درپی نقش دار.
قاب‌سازی‌های بزرگ بر روی بدنه‌های وسیع به کمک آجرهای نقش دار که هریک، بخشی از طرح بزرگ را تکمیل می‌کنند.

آجر کاری رنگی یا گره سازی رنگی

در این شیوه با آجرهایی با رنگ‌های مختلف و به شیوه مسطح، طرح‌های گوناگون ایجاد می‌کنند. کاربرد آجرهای رنگی در نمای بنا، به دورهٔ ایلخانیان برمی‌گردد. طوماری از این شیوهٔ آجر کاری مربوط به حدود ۱۲۰ سال پیش در دست است که در آن طرح‌های فراوانی در مایهٔ نقش‌های هندسی و خط بنایی عرضه شده است.

آجر چینی خوون چینی

خوون چینی گونهٔ خاصی از آجر کاری در مایهٔ خفته فرورفته و گره چینی ست که در شوشتر و دزفول رواج فراوان داشته است. به یاری این شیوه امکان بهره جستن از گودی‌های سا یه دار و در نتیجه کاستن از میزان حرارت به داخل بنا فراهم شده است. اساس عمدهٔ نقش‌های خوون چینی بر نگارهٔ چلیپا استوار بوده که در ترکیب های مختلف از شکل گرفتن پره‌های گل ‌برگ گونه چلیپا حول یک مرکز حاصل شده است. اغلب مرکز یک نقش که چشم گیرترین قسمت نقش را تشکیل می‌دهد؛ با کلمه‌هایی چون الله –محمد و علی درمایهٔ خط بنایی زینت یافته است.

آجر چینی فخرومدین

در این کار آجر ها به صورت مشبک چیده می‌شود.

آجر چینی هشت و گیر

در هشت و گیر ، آجر چینی از حالت صاف و مسطح خارج گردیده و به صورت برجسته و فرورفته طرح‌هایی بوجود می‌آورد که با ایجاد سایه روشن جلوهٔ خاصی به بنا می‌بخشد. (کلمهٔ هشت به معنی بسیار برجسته و گیر به معنی فرورفته است) معروف‌ترین نوع آن هشت و گیر شیرازی است که فرورفتگی و برجستگی در هر شش بند و پنج رگ تکمیل و مجدداً تکرار می‌شود. آجر چینی هشت و گیر به شش بند شیرازی نیز معروف است.

آجر چینی آبشاری

این طرح در گچبری نیز وجود دارد. در آجر چینی زوایا قائمه‌اند ولی در گچبری ممکن است زوایا به صورت منحنی در آیند.

آجر چینی باد بزنی

در این روش، نما را به مربعاتی تقسیم کرده و در هر مربع یک آجر به صورت افقی و آجر دیگر به صورت عمودی چیده می‌شود.

آجر چینی معقلی (مخلوط کاشی و آجر)

نوعی آجر کاری است که در آن مخلوط آجر و کاشی به کار رفته است؛ که نمونهٔ آن در مقبرهٔ خواجه اتابک در کرمان به چشم می‌خورد. اما شاید زیباترین و شاخص‌ترین کار آجر و کاشی اثر نفیسی است که در سنگان خراسان در راه جام به زوزن دیده می‌شود.

شرکت آجر سفال ایران

 آجر سفال ایران ، پیشگام در زمینه ارائه جدیدترین محصولات آجر ، آجر نما ، آجر نسوز ، اجر سه گل ، آجر ۱۰ سوراخ ، آجر قزاقی ، آجر قالب کوچیک ۵ ، آجر بهمنی ، آجر ۵/۵ ممتاز و آجر سفال اصفهان در بازار ایران با دستگاه های تمام اتوماتیک و بالاترین کیفیت و تنوع و همچنین عرضه آجر با مناسب ترین قیمت بین رقبای موجود در بازار آجر جهت مصارف مختلف ساختمان در ایران می باشد.  اجرهای تولید شده توسط کارخانه آجر اصفهان از خاک رس مرغوب ساخته شده و مقاومت آن هادر برابر فشار و آب و هوا تست شده است. جهت کسب اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید .